Optinose: patentert nesepumpe gjekk til topps i European Inventor Award
Bakgrunn
Målretta medikamentinnsprøyting har vore ei av hovudutfordringane ved behandling av kroniske inflammatoriske nase- og biholesjukdomar. Tradisjonelle spraypumper når ikkje alltid områda som ligg djupt i nasen og biholene. Medisin blir ofte deponert i feil område, blir svelgt eller blir rett ført gjennom nasegongene inn i lungene, noko som utgjer ein mogeleg helserisiko.
Mens Djupesland jobba som øre-, nase- og halsspesialist ved Universitetssykehuset Oslo, blei han overtydd om at det måtte finnast ein betre måte å levere medisinar til nasen. Han bygde på klinisk erfaring frå feltet og inspirasjon frå doktorgraden sin i nasal aerodynamikk, der han studerte utviklinga av naseluftvegen hos spedbarn og den mogelege rolla til neseobstruksjon i Sudden Infant Death syndrome. «Som ØNH-kirurg var eg frustrert over konvensjonelle spraypumper som fordeler medisinar hovudsakleg i den fremre delen av nasen, og i avgrensa grad når målområda høgare og djupare i nasen,» forklarer han.
Slik verkar produktet
Djupesland begynte å tenkje på korleis medikamentinnsprøytinga kunne forbetrast, noko som gav han idéen om å bruke pasienten sin eigen pust til å fordele medisin. Han fortel at ganeseglet blir lyft og lukkar nasen baktil når ein pustar ut mot motstand. Djupesland utvikla eit utåndingssystem (EID) som utnyttar denne naturlege mekanismen ved samtidig å omdirigere utpusten gjennom nasegongene. Oppfinninga omfattar eit bøyeleg munnstykke og eit forma forseglingsnasestykke. Lufta som blåsast inn i det eine naseboret fører medikamentet til målområda djupt og høgt i nasegongene før lufta går ut av det andre naseboret. Det lukka ganeseglet fjernar risikoen for at medisinen går i lungene. Dette gir ein meir nøyaktig og sikker distribusjon.
Nasepumpa gir lindring for millionar av pasientar med migrene og kronisk rhinosinusitt (biholebetennelse), og kan hjelpe til med å behandle andre tilstandar og ei rekkje luftvegsvirus.
Optinose-systemet er enkelt å bruke. Pasienten set delen sitt nasestykke inn i det eine naseboret, trekkjer pusten djupt, lukkar leppene rundt munnstykket og pustar ut (på same måte som å blåse opp ein ballong). Når pasientanten trykkjer inn den integrerte spraypumpa, blir ein opna intern ventil samtidig som medikamentet blir frigjorde. Utpusten til pasienten fraktar komfortabelt medikamentpartiklane høgt og djupt til dei riktige stadene i nasen og biholene før lufta slepp ut gjennom det andre naseboret. Pumpa blei spesielt utvikla for å vere pasientvennleg, og 98 % av respondentane i kliniske studiar har sagt at pumpa er enkel å bruke.
Etablerte firma
I 2000 var Djupesland og kona Helena med på å grunnleggje Optinose AS for å kommersialisere oppfinninga. Ho har ein juridisk grad og eit MBA, og var administrerande direktør i Optinose det fyrste tiåret. Han krediterer henne for å ha gitt viktig stønad og råd heilt frå starten. I dag er Optinose NASDAQ-notert og sysselset over 200 personar. Sidan USA representerer over 40 % av den globale farmasøytiske marknaden, lanserte Optinose eit amerikansk selskap i 2010, og dei har så langt fått godkjent og lansert to produkt på den amerikanske marknaden, eitt for akutt migrene og eitt for kronisk biholebetennelse med polyppar.
Nasepumpa blir no også testa i kliniske studiar for kronisk biholebetennelse utan polyppar. Selskapet undersøkjer om direkte medisintilførsle frå nasen til hjernen kan hjelpe folk med nevrologiske og psykiatriske tilstandar. Optinose annonserte nyleg at dei ville utvikle eit neseantiseptisk middel for å behandle både symptoma og overføringa av COVID-19.
Djupesland er i dag Chief Scientific Officer for Optinose og jobbar deltid som ØNH-spesialist. På denne måten dreg han nytte av kombinasjonen av forsking og praktisk erfaring som var medverkande til den vellukka utviklinga av oppfinninga.
Rettar
Djupesland skjønte tidleg at det var svært viktig å sende inn ein patentsøknad. Kliniske utprøvingar av farmasøytiske produkt er dyrt og tek år. Den nødvendige finansieringa av slike studiar frå investorar ville aldri vore mogeleg utan fyrst å sende inn gode patentsøknader. Djupesland sikra det fyrste europeiske patentet sitt i 2004, og sidan den gongen har han sendt inn andre patentsøknader for ei rekkje andre oppfinningar som styrkjer patentvernet.
Han framhevar tidleg innlevering av gode patentsøknader som ein kritisk faktor for suksessen deira. Forretningsida deira er å gjere gode og tryggje generiske lækjemiddel meir effektive gjennom hans patenterte leveringssystem. Nasepumpa og medisinen blir seld samla som eitt farmasøytisk produkt. Dei har brukt eit patentkontor med spesialkompetanse til å hjelpe i patenteringsprosessen.
Optinose har også registrert fleire varemerke.
Vann European Inventor Award i 2021
Det europeiske patentkontoret (EPO) gav Per Gisle Djupesland og oppfinninga hans utmerkinga European Inventor Award 2021 i kategorien «industri». Denne prisen heng høgt, og han vann i konkurranse med ei rekkje framståande oppfinnarar. Han er fyrste nordmann som har motteke denne utmerkinga.